مشق ورق پاره های ادبیّات فارسی

فارسی پایه ی اول متوسطه برپایه ی تازه‌ترین دست آوردهای آموزشی در زمینه‌ی آموزش زبان،تدوین وسازماندهی تلفیقی این كتاب ،به شرح زیر است.

به نام پروردگار مهرآفرین

_این كتاب دردوبخش(مهارت های خوانداری ، مهارت های نوشتاری) به آموزش وتقویت مهارت های   زبانی وادبی می پردازدوباكتاب های فارسی دوره ی ابتدایی،از دید برنامه ریزی و سازماندهی محتوایی پیوستگی دارد.

_دربخش مهارت های خوانداری لازم است به ویژگی‌های گفتاری و آوایی زبان فارسی همچون لحن،تكیه،آهنگ ودیگرخُرده مهارت ها به طورمناسب ،توجه شود.

_ در بخش مهارت های نوشتاری، فعالیت ها به گونه ای طراحی وسازماندهی شده اندتا آموزش  ویادگیری آموخته ها وكاربردصحیح آن ها به درستی محقق شود.توجه به اهداف آموزشی هریك  ازتمرین ها،ضروری است.

_رویكرد آموزشی كتاب ،رویكرد فعالیت بنیادو مشاركتی است كه به یادگیری،عمق و گوارایی می  بخشد.

-توجه به نقش حواس برونی و بهره گیری از آن ها در رشد و بالندگی مهارت های زبانی بسیار بااهمیت است .

-در آموزش مهارت های خوانداری ،خُرده مهارت ها نقش تاثیرگذاری دارند و بر طربناكی فضای كلاس و موضوع درس می افزایند.

_فعالیت های نوشتاری ،تمرین برای تثبیت وتقویت محتوای خوانداری كتاب است.آموزش این دوبخش ،پابه پای هم صورت می‌گیردتا مهارت های لازم هردوپهنه هماهنگ ومتناسب  بایكدیگرتقویت وپرورده شود.

_ درنكته های زبانی وادبی،به طورجدی،به اندازه ومحدوده ی كتاب ،باید بسنده‌كرد.كاربست آموزه  ها از گسترش دامنه ی دانش ، ارجمند تر است.

_ازفعالیت های بخش كارگروهی"كه مربوط به قلمرو مهارت‌های گفتاری زبان است،تنها دوموردبه  دلخواه ،ازسوی گروه های دانش آموزی ،پاسخ داده شودوازنوشتن دراین بخش

،خودداری‌گرددتافرصت پرورش توانایی سخن گویی وتقویت فن بیان ،فراهم آید.

_"فصل ادبیات بومی"با درس های آزاد،فرصت بسیارمناسب برای مشاركت دانش آموزان

 عزیزودبیران گرامی درتألیف بخشی ازكتاب است.پیشنهادمی شودبرای تولیدمحتوا ی درس آزاد  به موضوع های متناسب باعنوان فصل، درقلمرو فرهنگ وادبیات بومی وآداب محلی ،نیاز های  ویژه ی نوجوانان ودیگر ناگفته های كتاب ،توجه شود.

_همه ی فعالیت های نوشتاری باید دردفترپاسخ داده شوند.انجام فعالیت های نوشتاری دركلاس

به صورت گروهی به پرورش تفكر دانش آموزان، كمك می كند.

_درس انشا باتكیه بررویكرد تلفیق همانند درس املا دربخش مهارت های نوشتاری طراحی شده

است.یكی ازشگردهای بسیارمؤثردرپرورش ذهن وتقویت توان نویسندگی ،بهره گیری ازضرب المثل  است ،این كاررادرقالب تمرین نوشتاری سازماندهی كرده ایم.

_نكته های زبانی وادبی ،برگرفته ازمتن درس است وپیوستگی زیادی باساختارزبانی درس

 دارد،آموزش این نكات به درك وفهم متن ،كمك می كند،بنابراین"متن محوری"دراین بخش ،ازاصول موردتاكیداست.

_روان خوانی ها،شعرخوانی هاوحكایات بایدباهدف پرورش مهارت های خوانداری ،ایجادنشاط

وطراوت ذهنی ، آشنایی با متون مختلف ومهم تراز همه،پرورش فرهنگ مطالعه وكتاب خوانی وشكوفایی تفكر ،درساختار فارسی گنجانده شده اند.درپایان همه ی "روان خوانی ها"بخش "درك ودریافت"با دوپرسش واگرا،تدوین شده است. این پرسش ها برای تقویت سوادخواندن ،توانایی درك وفهم وپرورش روحیه ی نقدوتحلیل متون ،تنظیم گردیده است.

_همه ی عناصرساختاری ومحتوایی كتاب فارسی ،بربنیان اصول علم برنامه ریزی درسی ،به صورت یك پارچه ودرهم تنیده سازماندهی شده است ،ازاین رو،آموزش این كتاب ،می باید باهمه ی  ساعات آموزشی این برنامه ،به یك دبیر،واگذارگرددوبرنامه ریزان محترم آموزشی مدارس نیز لازم است به این اصل پای بند باشند وازتفكیك ساعات آموزشی وموارد درسی (انشا ،فارسی واملا )

وتقسیم آن میان چنددبیر ،به ویژه دبیران غیر متخصص ،جدأ خوداری كنند.در سال های گذشته،یكی از آسیب‌های جدی این درس ،كم‌توجهی به همین موضوع بوده است.

-شیوه ی ارزش یابی از این برنامه ،همان است كه در سال های اخیر به كار گرفته می شد البته بر جنبه های كاربردی مهارت های زبانی در هر دو پهنه ی مهارتی تاكید بیش تری داریم.

ساختار كتاب ‌های فارسی دوره‌ی متوسطه ی یك این كتاب در دو پهنه ،علاوه برمهارت های خوانداری ،خوب دیدن و دقت در پدیده ها،خوب گوش دادن ، درست سخن گفتن ، تفكر، نقد و تحلیل، مهارت های نوشتاری را نیز می پروراند.

1- ساختار بیرونی :

*ستایش 

 - فصل اوّل: زیبایی آفرینش        - فصل چهارم: نام ها و یادها      -  فصل هفتم: ادبیّات جهان

-  فصل دوم: شكفتن                  - فصل پنجم: اسلام وانقلاب اسلامی 

- فصل سوم: اخلاق و زندگی       - فصل ششم: ادبیات بومی -

* نیایش

2- ساختار درونی(محتوایی) 

الف: مهارت های خوانداری

- متن درس –تصویر  -خودارزیابی - دانش‌های زبانی و ادبی - كارگروهی

1-  درس ها به دو روش مستقیم و غیرمستقیم ارائه شد .       

 الف - مستقیم: ارائه‌ی اطّلاعات از سوی دانای كل.

 ب - غیرمستقیم : به كمك قالب‌هایی چون: داستان، خاطره، حسب حال و ...

2-  فعّالیّت‌ ها :

•خودارزیابی

پرسش‌هایی از متن درس در سه سطح « همگرا ،  واگرا  و بینابین » طرح شده است.

•دانش‌ زبانی و ادبی

دراین بخش ،واژه سازی ،نكات املایی ،دستوری ، نگارشی ،وموضوع های ادبی برآمده ازدل درس  آموزش داده می‌شود.

•كارگروهی /كارگاه درس پژوهی

- مهارت شفاهی : مهارت‌های زبانی مبتنی بر دانش‌های زبانی و ادبی

- نقد وتحلیل: توانایی اظهارنظر درباره‌ی شخصیّت‌های یك داستان؛ كاربرد واژگان یك نوشته،

 زیبایی‌های  یك سخن، پیام های یك متن          

 فعّالیّت‌ ویژه : قصّه‌گویی، كتاب‌خوانی، شعرخوانی، نمایش، نقّالی، و قصّه‌سازی

   ب- مهارت های نوشتاری

این بخش درهردرس حدودأ  شامل پنج تاهشت تمرین نوشتاری است.چینش این فعالیت هاازساده به دشوارو از رونویسی به نگارش وانشا ( تمرین های املایی ،نگارشی،انشایی وتحلیل محتوایی) تنظیم شده است.

-نوشتن  :دراین بخش ، مهارت های نوشتاری زبان فارسی به شیوه های مختلف ازقبیل املا وانشا تمرین و تقویت می شود. در هر درس مجموعه‌ای از فعّالیّت‌‌های نوشتاری، مبتنی بر آموزش‌های  بخش خواندن در نظر گرفته شده است.

توضیح:

   الف- كتاب با ستایش، آغاز و به نیایش، ختم می‌شود.

   ب- كتاب 17 درس دارد.

   پ-پس ازهرفصل معمولأ یك شعر یا یك حكایت مناسب وهماهنگ با محتوای فصل آمده است.

    ت- در هر فصل 2 یا 3 درس گنجانده شد .

   ث- متون نظم و نثر به طور متعادل و مناسب سازمان دهی شده است.

   ج- در پیشانی هر فصل، جمله‌ یا بیتی زیبا كه بیانگر محتوای فصل باشد، آمد ه است .

   چ- روان‌خوانی‌ها درپایان هر فصل با پرسش های "درك ودریافت" همراه است تازمینه ی تقویت تفكر فراهم گردد.   

   ح- در این كتاب یك فصل آزاد و تعدادی تمرین تكمیل كردنی، پیش‌بینی شده است.

عناوین دروس

ستایش: یاد تو

فصل اوّل : زیبایی آفرینش

درس اول : زنگ آفرینش - حکایت : اندرز پدر   

درس دوم : چشمه معرفت - شعرخوانی :جلوه روی خدا          

روان خوانی : ای کمیل

فصل دوم :شکفتن

درس سوم : نسل آینده ساز - شعرخوانی:راز شکوفایی

درس چهارم : با بهاری که می رسد از راه  - زیبایی شکفتن

روان خوانی:کژال            

فصل سوم : اخلاق و زندگی

درس پنجم :‌ قلب کوچکم را به چه کسی بدهم؟

شعرخوانی:فرشته ی مهر

درس ششم : علم زندگانی-حکایت:دعای مادر

درس هفتم : زندگی همین لحظه هاست

روان خوانی: سفرنامه ی اصفهان         

فصل چهارم : نام ها و یاد ها

درس هشتم : نصیحت امام(ره)-شوق خواندن

درس نهم : کلاس ادبیات - مرواریدی درصدف-زندگی حسابی- فرزندانقلاب - شعرخوانی: گل و گل

درس دهم : عهد و پیمان- عشق به مردم- رفتار بهشتی- گرمای محبت

روان خوانی: ستارگان

فصل پنجم: اسلام وانقلاب اسلامی

درس یازدهم : خدمات متقابل اسلام و ایران- شعرخوانی:رستگاری

درس دوازدهم : اسوه ی نیکو- حکایت: چشمه ی زاینده

درس سیزدهم : امام خمینی(ره)

روان خوانی:مرخصی

فصل ششم : ادبیّات بومی

درس چهاردهم : درس آزاد

درس پانزدهم : درس آزاد

روان خوانی : چرا زبان فارسی را دوست دارم؟. 

فصل هفتم:ادبیات جهان

درس شانزدهم : آدم آهنی وشاپرک 

درس هفدهم : ما می توانیم

روان خوانی:پیردانا    

نیایش / واژه نامه  / اعلام : اشخاص، آثار، مکان ها

گروه زبان وادب فارسی

دفتر تألیف كتاب های درسی

نشانه ی رایانه ای گروه :

Literatvre-dept.talif.sch.ir